یکی از مهم ترین گزارش های اخیر منتشره توسط آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر(IRENA)  گزارش ارزیابی وضعیت گذار انرژی درکشورها است.  این گزارش با همکاری همه ذینفعان و بازیگران حوزه گذارانرژی درکشورها با محوریت نهاد های دولتی مرتبط و طی جلسات متعددی  با حضور نمایندگان آیرنا در  یک بازه زمانی یک ساله تهیه می شود تا ایجاد سهم بیشتری از انرژی‌های تجدیدپذیر، افزایش امنیت انرژی و همسوسازی بهتر اهداف انرژی و اقلیمی در کشورها تسهیل شود.
 در این  گزارش پس از بررسی وضعیت کلی تولید انرژی درکشورها، همچنین قوانین و مقررات و زیرساخت های موجود برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر و سایر فناوری های مرتبط با گذار انرژی، توصیه های سیاستی برای ظرفیت سازی نهادی، مالی و مقرراتی با هدف تسهیل گذار عادلانه و منصفانه انرژی درکشورها ارائه می شود.
در این راستا آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر(IRENA) وضعیت عراق را نیز مورد ارزیابی قرار داد که  نگاهی به وضعیت و شاخص های بررسی عراق می‌تواند برای ایران نیز راهگشا باشد. لازم به ذکر است که در این ارزیابی  ابعاد مختلف نظام انرژی این کشور از منظر فنی، نهادی، اقتصادی و زیست‌محیطی مورد بررسی قرار گرفته است. این گزارش نشان می‌دهد که علی‌رغم برخورداری عراق از منابع عظیم انرژی‌های تجدیدپذیر، از جمله تابش خورشیدی بالا در اکثر مناطق کشور و پتانسیل فراوان برای توسعه نیروگاه‌های بادی، سهم این منابع در تأمین انرژی کمتر از دو درصد است و ترکیب انرژی این کشور همچنان به‌شدت به نفت و گاز طبیعی وابسته است. این وابستگی، عراق را در معرض آسیب‌پذیری شدید در برابر نوسانات قیمت جهانی نفت قرار داده و سبب شده است که اقتصاد این کشور به‌طور مستقیم تحت تأثیر تحولات بازارهای جهانی قرار گیرد.
همچنین در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر اشاره شده است که مصرف انرژی در عراق طی سال‌های گذشته به‌شدت افزایش یافته و زیرساخت‌های فعلی کشور توان پاسخگویی به این رشد تقاضا را ندارند. تلفات شبکه برق نیز یکی از چالش‌های جدی در بخش انرژی عراق محسوب می‌شود؛ به‌طوری که بیش از نیمی از کل انرژی اولیه تولیدشده به دلیل ناکارآمدی شبکه توزیع از بین می‌رود. در این شرایط، بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر نه‌تنها می‌تواند به کاهش تلفات کمک کند، بلکه فرصت‌هایی برای بهبود بهره‌وری، ایجاد اشتغال، کاهش آلودگی هوا و توسعه مناطق کمتر برخورداراین کشور فراهم می‌آورد. این ارزیابی بر نیاز فوری به انجام اصلاحات سیاستی و نهادی تأکید دارد. از جمله مهم‌ترین پیشنهادها در این حوزه، تعیین اهداف کمی و بلندمدت برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، طراحی چارچوب‌های حمایتی برای جذب سرمایه‌گذاری خصوصی، تدوین مقررات شفاف و پایدار، تسهیل دسترسی به تأمین مالی بین‌المللی و ارتقای ظرفیت نهادهای متولی انرژی در کشور است. در گزارش آمده است که بدون ایجاد یک محیط باثبات حقوقی و اقتصادی برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، گذار به انرژی پاک در عراق با موانع جدی روبرو خواهد بود.
در کنار این توصیه‌ها، آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیربر اهمیت اجرای پروژه‌های شاخص در مقیاس بزرگ در حوزه انرژی خورشیدی و بادی تأکید کرده و معتقد است که این پروژه‌ها می‌توانند به‌عنوان نقاط ورود سرمایه‌گذاران و عامل اعتمادسازی در فضای انرژی عراق عمل کنند. همچنین در گزارش اشاره شده است که عراق باید از فرصت‌های همکاری بین‌المللی، به‌ویژه از طریق تعامل فعال با آژانس‌های تخصصی مانند آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر ، برای بهره‌مندی از تجربیات موفق جهانی، انتقال فناوری و دسترسی به منابع مالی پاک استفاده کند.
پیرو توافقات صورت‌گرفته با آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر(IRENA)، فرایند تهیه گزارش آمادگی گذار انرژی در جمهوری اسلامی ایران نیز به زودی آغاز خواهد شد. این گزارش با مشارکت همه ذینفعان دولتی و خصوصی و با همکاری کارشناسان مجرب آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیرتهیه می‌شود. در این فرایند، سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) نقش کلیدی در ارائه اطلاعات و داده‌های لازم خواهد داشت و با همکاری نزدیک با آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیربه عنوان مرجع رسمی اطلاع‌رسانی، زمینه‌سازی برای تدوین گزارش جامع و دقیق را فراهم می‌آورد به گونه ای که طی یک سال آینده، فرصت‌ها و چالش‌های حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران شناسایی و تحلیل خواهد شد و گزارش نهایی توسط آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیرمنتشر می‌شود.
مریم صحراگرد، کارشناس سازمان انرژی های تجدید پذیر